Ένας οικισμός όλος κι όλος, ξαπλωμένος κάτω από τα ερείπια του παλιού χωριού, βράχια και θαλάσσιες σπηλιές, κατάφυτες ρεματιές με βελανιδιές, απίθανες αμμουδιές, πεντακάθαρη θάλασσα, απίθανα ηλιοβασιλέματα κι ο ήχος της ψαρόβαρκας που αρμενίζει για να σηκώσει τα δίχτυα. Ο παράδεισος δεν έχει ανάγκη από διαφήμιση - απλώς υπάρχει. Με αυτόν τον τρόπο παρουσιάζεται το νησί του Βορειοανατολικού Αιγαίου, ο Άη Στράτης ή αλλιώς Άγιος Ευστράτιος, στον χάρτη που εξέδωσαν το 2009 οι εκδόσεις Terrain.
Ο Άγιος Ευστράτιος είναι ένα μικρό και απομονωμένο νησί που βρίσκεται κοντά στην Λήμνο. Δυόμιση ώρες, με το τοπικό καράβι Αιολίς και μία ώρα περίπου με το πλοίο της γραμμής Λαύριο-Άγιος Ευστράτιος-Λήμνος-Καβάλα. Είναι ένα νησί που σήμερα αριθμεί τουλάχιστον 200 κατοίκους, σύμφωνα με μαρτυρίες. Διαθέτει μια άγρια φυσική ομορφιά, έχει ένα δάσος βελανιδιάς και φυσικά υπέροχες παραδεισένιες παραλίες. Ωστόσο μέχρι και σήμερα το νησί είναι γνωστό, ως τόπο εξορίας των 1800 κρατουμένων (κομμουνιστών, σοσιαλιστών, δημοκρατών και αντιφασιστών).
Λόγω των πολιτικών ιδεών τους, εκτοπίστηκαν στο νησί χιλιάδες άτομα, ανάμεσα σε αυτούς οι Μάνος Κατράκης, Μενέλαος Λουντέμης, Γιάννης Ρίτσος, Κώστας Βάρναλης και Τάσος Λειβαδίτης. Για πολλά χρόνια, οι εξόριστοι συμβίωναν με τους κατοίκους του νησιού του Αγίου Ευστρατίου.
Μπαίνοντας στο λιμανάκι του Άη Στρατή, τα γραφικά σπιτάκια με τα χρωματιστά παράθυρα και οι σκάλες που οδηγούν σε σοκάκια, μαγνητίζουν από την πρώτη στιγμή. Παράλληλα παρατηρεί κανείς, σπίτια ερείπια ή σωζόμενα σπίτια, από τον σεισμό που έγινε τον Φεβρουάριο του 1968, μεγέθους 7,2 Ρίχτερ (εικάζεται ότι ήταν περισσότερο ενώ μέχρι και σήμερα είναι άγνωστο πως τόσα πολλά σπίτια καταστράφηκαν και ήταν αδύνατο να επιδιορθωθούν).
Από τα αξιοθέατα του νησιού αξίζει μια επίσκεψη στο Μουσείο Δημοκρατίας, που υπήρξε το πρώτο σχολείο του νησιού και έπειτα έγινε αναρρωτήριο από τους πολιτικούς εξόριστους. Μετά το σεισμό, το κτίριο εγκαταλείφθηκε ενώ από το 2005 ξεκίνησαν εργασίας αναστήλωσης του, οι οποίες και ολοκληρώθηκαν το 2007. Χάρη στο πλούσιο φωτογραφικό υλικό, προβάλλεται όλη η ιστορία του νησιού. Ο παλιός οικισμός, η καθημερινή ζωή των κατοίκων, η εξορία, οι δραστηριότητες των εξόριστων, οι γιατροί που πέρασαν από το νησί και ο μεγάλος σεισμός του 1968.
Λίγο πιο πάνω, αντικρίζει κανείς, την Μαράσλειο - Λογοθέτειο Σχολή. Από το 1948 έως το 1962, κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του στρατοπέδου πολιτικών εξόριστων, εγκαταστάθηκαν εντός της, οι πολιτικοί κρατούμενοι με τους άνδρες της Χωροφυλακής. Λειτούργησε ως σχολείο από το 1963 έως το 1968, αλλά υπέστη σοβαρές ζημιές από σεισμό. Το 1995 κηρύχθηκε ως διατηρητέο μνημείο παρά τις όποιες προσπάθειες που έγιναν μέχρι και το 2001 να λειτουργήσει ως ξενώνας με αναψυκτήριο και εκθεσιακό χώρο.
Από εκκλησίες οι παλαιότερες στο νησί είναι ο Ναός των Αγίων Πέντε Μαρτύρων, ο πρώτος ναός του νησιού με εκπληκτικές τοιχογραφίες και αρχιτεκτονική καθώς και η Εκκλησία του Αγίου Νικολάου. Αμέσως μετά είναι ο ναός του Αγίου Βασιλείου, το σπουδαιότερο μεταβυζαντινό μνημείο του νησιού, με μικρό τρούλο που είναι χτισμένος από κεραμίδια. Ο καθεδρικός ναός που βρίσκεται στην πλατεία του νησιού, ο ναός του Άγιου Ευστράτιου, τρία μοναστήρια, μετόχια του Αγίου Όρους και τρία ξωκλήσια που διασώθηκαν από το σεισμό, χτισμένα με δομικά στοιχεία αρχαίων ελληνικών ναών και σημαντικές αγιογραφίες του 6ου – 7ου αιώνα μ.Χ.
Ακριβώς πάνω στο λόφο από το χωριό, υπάρχει ένα ειδικό μνημείο για πολιτικούς εξόριστους και το ξωκλήσι του Αγίου Μηνά, όπου μπορεί να δει κανείς ένα υπέροχο ηλιοβασίλεμα. Το νησί έχει πολλές παραλίες, που δεν είναι εύκολα προσβάσιμες, όμως προσφέρουν απίστευτη θέα σε ηλιοβασιλέματα. Ομοίως και το σπήλαιο του Αγίου Ευστρατίου, το οποίο βρίσκεται σκαρφαλωμένο σε βράχο κοντά στην παραλία Αλονίτσι. Όποιος τα καταφέρει η θέα είναι μαγευτική.
Νότια του νησιού υπάρχει το αυτοφυές δάσος βελανιδιάς, ένας χώρος που ενδείκνυται για πεζοπορία και φωτογραφίες.
Σήμερα στο νησί υπάρχει ένα ιατρείο, ένα mini market, μια καφετέρια, ένα burgerάδικο και μια ταβέρνα, ο Αρτεμώνας. Εδώ θα φάτε την καλύτερη, για πολλούς, αστακομακαρονάδα, φρέσκα θαλασσινά, ντόπια κρέατα, φλωμάρια και μελίχλωρο.
* Η ανάρτηση γίνεται σήμερα 18 Ιουνίου, με αφορμή τόσο της μικρής απόδρασης στο νησί του Αη Στρατή όσο και λόγω ημέρας μνήμης του Ήρωα Υποσμηναγού Νικόλαου Σιαλμά που κατέπεσε στη θαλάσσια περιοχή του νησιού, στις 18 Ιουνίου 1992, υπερασπιζόμενος τον Εθνικό εναέριο χώρο πάνω από τον Άγιο Ευστράτιο, κατά τη διάρκεια αερομαχίας με τουρκικό F-16.
Ένας ακόμη προορισμός σας περιμένει να τον ξεναγήσετε. Κι αλήθεια είναι ότι αξίζει με το παραπάνω και θα ανταμειφθείτε. Ο Άγιος Ευστράτιος είναι ένας παράδεισος ηρεμίας και γαστρονομίας (=& το ταξίδι συνεχίζεται).
