1. «Meatball» τιτλοφορείται το πρώτο σας θεατρικό έργο που κυκλοφορεί από την Κάπα Εκδοτική. Ποια ήταν η αφορμή για να ξεκινήσετε τη συγγραφή της συγκεκριμένης ιστορίας;
Το Meatball γράφτηκε με αφορμή ενός εργαστηρίου για νέους θεατρικούς συγγραφείς (Ε.Ν.ΘΕ.ΣΥ.) το 2019 στο ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης. Το οργάνωνε ο συγγραφέας και κριτικός Ηρακλής Λογοθέτης, που είχα την τιμή να είμαι μαζί του από το 2015 στο 1ο στούντιο συγγραφής θεατρικού έργου του Εθνικού Θεάτρου. Ήξερα ότι στο τέλος θα επέλεγαν το καλύτερο έργο από όλους τους συμμετέχοντες για να παρουσιαστεί στην κεντρική σκηνή του Ιδρύματος ως ολοκληρωμένη παράσταση και για αυτό έβαλα τα δυνατά μου. Βέβαια τότε έρχεται μια μέρα στο μάθημα ο Ηρακλής και μας λέει πως θέματα που αφορούν παιδική κακοποίηση, γυναικεία ενδυνάμωση, προσφυγικό είναι που προτιμούν όλοι τον τελευταίο καιρό. Οπότε ως θέματα έχουν κορεστεί και εξαντληθεί σε μεγάλο βαθμό τα τελευταία χρόνια και υπήρχε ο κίνδυνος της επανάληψης χωρίς κάποια πρωτοτυπία που ήταν και ζητούμενο για να ξεχωρίσεις. Το έργο που είχα ξεκινήσει για να παραδώσω τα εμπερίεχε με κάποιον τρόπο όλα αυτά. Πανικός! Χρειαζόταν να βρω κάτι πρωτότυπο. Τελικά δυο βδομάδες πριν την λήξη της προθεσμίας παράδοσης του έργου και επιστρέφοντας με τρένο από διακοπές του Πάσχα μου ήρθε η ιδέα για το «Meatball».
Το Meatball είναι το πρώτο μου θεατρικό που εκδόθηκε, όμως στη σκηνή είχα παρουσιάσει ως σκηνοθέτης - ηθοποιός και άλλα έργα μου όπως το «Ριγκολιός το ταξίδι μιας ρίγας». Σε αυτό υπάρχουν παρόμοιες ανησυχίες σε σχέση με τα ζώα και τον άνθρωπο που διαπραγματεύομαι εκτενέστερα στον Meatball. Σε πολλά έργα μου υπάρχουν προβληματισμοί για τον σύγχρονο άνθρωπο και ιδίως στη σχέση του με το περιβάλλον, τη φύση όπως σε αυτό που τέλειωσα πρόσφατα το «Οι μέλισσες στον πόλεμο». Στο Meatball οδηγήθηκα μέσα από δικές μου ανησυχίες και ερωτήματα. Ποιος έχει ορίσει ότι τα ζώα πρέπει να τρώγονται; Έχουν τα ζώα δικαιώματα και αν έχουν ποια είναι αυτά; Σε αυτή την συνεχώς αυξανόμενη καταναλωτική κοινωνία μήπως κάτι πρέπει να αλλάξει; Έπειτα είναι και η κλιματική αλλαγή.
2. Πόσος χρόνος χρειάστηκε για την ολοκλήρωση του βιβλίου
Έξι ώρες! Φαίνεται κάπως τρελό όμως ας το αναλύσω λίγο. Όπως είπα νωρίτερα ενώ είχα καταλήξει σε άλλα έργα αποφάσισα να αλλάξω και ξαφνικά μου ήρθε η έμπνευση για το «Meatball», καθώς επέστρεφα από διακοπές του Πάσχα με το τρένο. Έτσι στο τρένο κράτησα κάποιες σημειώσεις και επειδή ήμουν ενθουσιασμένος με την ιδέα αμέσως την επόμενη ημέρα έκατσα να τη γράψω και δεν σηκώθηκα μέχρι να τελειώσω το έργο, δηλαδή έξι ώρες. Αυτή είναι και μια ικανότητα που αποκτάς με τα χρόνια εμπειρίας στο γράψιμο, όταν δηλαδή έρχεται η έμπνευση την εκμεταλλεύεσαι, σε καμία περίπτωση δεν σταματάς να γράφεις ακόμη και αν έχεις κανονίσει το σημαντικότερο ραντεβού. Επομένως το αρχικό μονόπρακτο διάρκειας μισής ώρας βγήκε μέσα σε έξι ώρες. Σίγουρα ξόδεψα τις άλλες δυο βδομάδες σε επιμέλεια και διορθώσεις τεχνικού χαρακτήρα. Θα έλεγα όμως πως και η διαδικασία του να κάτσεις να σκεφτείς κάτι πρωτότυπο, να απορρίψεις κάτι που ήδη γράφεις γιατί δεν σε καλύπτει, να κάθεσαι με αναμμένο κέρσορα χωρίς να γράφεις κοιτώντας το κενό είναι μες στη διαδικασία παραγωγής, ώστε να φτάσεις να γράψεις το έργο που θες. Με αυτή την έννοια χρειάστηκαν μήνες. Έπειτα κατά τη διάρκεια της πρώτης καραντίνας μεγάλωσα τη διάρκεια του έργου γιατί είδα ότι υπήρχε ακόμη χώρος να αναπτυχθούν κάποια θέματα που ήθελα και έτσι έγινε ένα έργο περίπου μιας ώρας. Το 2020 αυτή η ανανεωμένη του εκδοχή ανέβηκε στο θέατρο «Αλίκη» σε σκηνοθεσία Γιώργου Λύρα και κυκλοφόρησε από την Κάπα Εκδοτική.
3. Πως θα χαρακτηρίζατε το βιβλίο σας;
Ξεκινάει ως μια κωμωδία καταστάσεων όμως δεν είναι μόνο αυτό. Αυτό είναι το καμουφλάζ. Είναι κάτι βαθύτερο για αυτό φλερτάρει με το θέατρο του παραλόγου όπως διαπιστώνουμε στο τρίτο μέρος του έργου. Προσπαθώ αυτό που θέλω να πω να δίνετε με χιούμορ, κάπως υπόγεια και όχι διδακτικά. Στο τέλος όμως να μένει μια επίγευση στους θεατές για να σκεφτούν μετά την παράσταση, ή όταν τελειώσουν την ανάγνωση του βιβλίου. Ήταν μόνο αστείο ή είχε κάτι άλλο βαθύτερο να διαπραγματευτεί; Αυτό είναι το θέατρο που θέλω να κάνω, ο θεατής να είναι συμμέτοχος στην παράσταση και όχι να του κουνάω το χέρι για να τον νουθετήσω. Αν δούμε ένα καθρέφτισμα μας πρώτα στο θέατρο και αυτοσαρκαστούμε ίσως μετά κάπως το συλλογικό γίνει ατομικό. Πιστεύω πως μόνο αν έχεις εντοπίσει κάποια πράγματα και τα έχεις δεχτεί πρώτα σε εσένα, τότε μπορεί να αλλάξει και η στάση σου προς τον συνάνθρωπο και το περιβάλλον. Και αυτό είναι μια νίκη.
4. Το εξώφυλλο και ο τίτλος του βιβλίου ήταν επιλογή δική σας ή του εκδοτικού;
Ο εκδοτικός οίκος μου πρότεινε κάποια σχέδια για εξώφυλλα και θεώρησα ότι αυτό είναι το πιο αντιπροσωπευτικό σε σχέση με το νόημα του βιβλίου. Για αυτό βλέπουμε το ανθρώπινο χέρι να τείνει προς το ζώο που βγάζει τη γλώσσα για να το γλύψει. Ως μια ένδειξη φιλίας. Η σχέση του ανθρώπου με τη φύση, τα ζώα είναι κάτι άλλο από αυτό που έχει καταλήξει να είναι στον σύγχρονο πολιτισμό και χρειάζεται πιστεύω ένας επαναπροσδιορισμός. Τα ζώα και ο άνθρωπος μπορούν να ζήσουν ειρηνικά όπως λέει και κάποιος ήρωας μέσα στο βιβλίο. Και για να γίνει αυτό χρειάζεται να λάβουμε υπόψη τα δικαιώματα των ζώων και να σταματήσει η αστείρευτη εκμετάλλευσή τους. Αν δείτε ένα μωρό δίπλα σε ένα ζώο η επίκτητη ενέργεια που έχουν μεταξύ τους είναι η συνύπαρξη , η επαφή, η αγάπη. Κάτι επομένως αλλάζει κατά την διάρκεια εκπολιτισμού αυτού του μωρού, προς την ενηλικίωση. Οπότε χρειάζεται να δούμε τι γίνεται λάθος σε αυτό το πέρασμα – εκπαίδευση του σύγχρονου ανθρώπου στην ενηλικίωση. Όσο για τον τίτλο ήταν ξεκάθαρα επιλογή μου. Γιατί ήθελα τα ονόματα των χαρακτήρων και του τίτλου να είναι στα αγγλικά μιας και είναι διεθνή γλώσσα για να αντιπροσωπεύει ολόκληρο τον δυτικό πολιτισμό και την πορεία που έχει πάρει. Για αυτό αναφέρω και στην αρχή του βιβλίου ένα διαμέρισμα οπουδήποτε στον δυτικό πολιτισμό. Γράφοντας το προσπάθησα να είμαι συνεπής ως προς αυτή τη λογική.
5. Πείτε μας λίγα λόγια για το βιβλίο και τους χαρακτήρες του.
Ο Πήτερ και ο Ντέιβιντ δουλεύουν σε μια εταιρεία και επειδή πρόκειται σε έναν από τους δυο να δοθεί προαγωγή για τη θέση διευθυντού αποφασίζουν ως σύμμαχοι να δειπνήσουν για να γνωριστούνε καλύτερα μαζί με τις συζύγους τους. Σε αυτό το δείπνο υπάρχουν υπέροχα βίγκαν εδέσματα και καθώς ξεδιπλώνεται η ιστορία καταλαβαίνουμε ότι κάτι έχει αλλάξει σε αυτή την εποχή, δεν είναι ακριβώς η δική μας. Ζούνε σε ένα καθεστώς που έχει απαγορευτεί δια νόμου η κατανάλωση κρέατος. Αυτό έγινε κάπως απότομα και οι ήρωες προσπαθούν να προσαρμοστούν στη νέα τάξη πραγμάτων. Οπότε οι μεν ήταν βίγκαν από πριν αλλάξει ο νόμος ενώ οι δεν έγιναν με την αλλαγή αναγκαστικά. Βέβαια στη συνέχεια κάτι θα συμβεί που θα ταράξει αυτό το φιλικό δείπνο και θα πυροδοτήσει ένα σωρό συγκρούσεις μεταξύ όλων τους. Κάτι που είναι πεσμένο στο χαλί του καθιστικού και θα αποτελέσει το εμπρηστικό στοιχείο. Ίσως ο τίτλος το μαρτυρά!. 6. Οι πρωταγωνιστές της ιστορίας σας έχουν ασπαστεί το βιγκανισμό. Πιστεύετε ότι ο βιγκανισμός μπορεί να αλλάξει τον κόσμο προς το καλύτερο;
Μόνο αν δούμε το γεγονός ότι η εκτροφή ζώων απελευθερώνει υψηλές ποσότητες αερίων που επηρεάζουν αρνητικά το φαινόμενο του θερμοκηπίου, που αυτό σημαίνει υψηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα τότε σαφώς ναι. Το να ακολουθείς ένα πιο χορτοφαγικό μοντέλο ζωής είναι πιστεύω για όλους μας καλύτερο. Μετά υπάρχει και το ηθικό κομμάτι. Ποιος ορίζει ότι ένα ζώο πρέπει να θανατώνεται; Γιατί να τρώμε το γουρούνι και όχι τον σκύλο; Και ένα άλλα σωρό τέτοια θέματα. Είναι και αυτό θέμα παιδείας και εκπαίδευσης μιας πολιτισμένης κοινωνίας. Οι εποχές που το ανθρώπινο είδος ήταν στις σπηλιές και έπρεπε να σκοτώσει ζώα για να τραφεί για όλον τον χειμώνα έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Στον σύγχρονο πολιτισμό υπάρχουν χιλιάδες εναλλακτικές μορφές φαγητού για να τραφείς. Γιατί όχι; Όμως κάτι που καυτηριάζω και στο βιβλίο οποιαδήποτε τέτοια μετάβαση δεν μπορεί να γίνει ξαφνικά με φασιστικές πρακτικές, απαγορεύοντας το κρέας, θέλει εκπαίδευση, ενημέρωση αυτή η μετάβαση. Γιατί τότε φτάνουμε στο άλλο άκρο του ολοκληρωτισμού.
7. Δημιουργήσατε ένα θεατρικό έργο μέσα από το οποίο θίγονται σοβαρά κοινωνικά ζητήματα. Το φινάλε της ιστορίας είχε προσχεδιαστεί ή διαμορφώθηκε στην πορεία;
Όπως προείπα το meatball γράφτηκε με μια αστείρευτη έμπνευση σε συνεχή ροή, η μία σκηνή με οδηγούσε στην άλλη και ήξερα ότι δεν έπρεπε να σηκωθώ από τον υπολογιστή μέχρι να γραφτεί και η τελευταία σκηνή. Όχι δεν προσχεδιάστηκε, η ίδια η ιστορία με πήγε εκεί σαν τα ίδια τα ζώα θα έπρεπε να πούνε και αυτά την τελευταία λέξη. Ως συγγραφέας έχω τις επιρροές μου από τη φάρμα των ζώων του Όργουελ μέχρι τον Ρινόκερο του Ιονέσκο. Το θέμα για εμένα είναι όταν γράφεις κάτι να εμπνέεσαι από τους παλιότερους αποδίδοντας τους τον ανάλογο φόρο τιμής όμως χρειάζεται να το πηγαίνεις ένα βήμα μπροστά και να μιλάς για το σήμερα και το αντίκτυπο στη σύγχρονη εποχή. Επίσης για το φινάλε της ιστορίας πάντα ήμουν λάτρης του μαγικού ρεαλισμού πόσο αν μπορείς να τον βάλεις με σωστές δόσεις μέσα στη γραφή σου. Επίσης εδώ θέλω να πω και ένα ευχαριστώ σε μια καθηγήτρια που είχα τότε στο εργαστήριο θεατρικής γραφής, που μας έδειξε πως μπορεί ένα έργο να γίνει πιο ποιητικό, συμβολικό, μεταφορικό την Σοφία Διονυσοπούλου. Άνοιξε ένα παράθυρο στον νου μου.
8. Υπάρχουν επόμενα σχέδια που θα θέλατε να μοιραστείτε;
Ναι ήδη κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Άπαρσις» το θεατρικό μου έργο «Το χιόνι στα δόντια μου». Ήταν από τις ωραιότερες στιγμές του 2022, το ότι βραβεύτηκε στον θεσμό «The Outreach Project» για νέες θεατρικές φωνές υπέρ της αποδοχής της διαφορετικότητας και μετέπειτα που εκδόθηκε στο πλαίσιο του βραβείου. Η πρόθεση προς το παρόν είναι να ανέβει ως ολοκληρωμένη παράσταση το υπάρχον έργο. Αφορά ένα σημαντικό θέμα, τον θάνατο ενός δεκαεφτάχρονου νέου από ομοφοβική επίθεση, που με συγκινεί προσωπικά μιας και έχουμε δει και στην Ελλάδα ανάλογα περιστατικά. Χρειάζεται να ανέβει και να το δει όσο περισσότερος κόσμος γίνεται. Ήδη στις δυο παρουσιάσεις του η αποδοχή του από τον κόσμο ήταν συγκινητική. Επίσης κάποια σενάρια που γράφω για τηλεοπτική σειρά που ακόμα δεν μπορώ να προδώσω πολλά. Σας ευχαριστώ πολύ.
