Ο Γιώργος Γιώτσας για «Το μακρύ σοκάκι»

Ο Γιώργος Γιώτσας, μιλάει για το βιβλίο του, με τίτλο «Το μακρύ σοκάκι», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Λυκόφως. Το μυθιστόρημα που κατέκτησε το βραβείο Everly, στην κατηγορία "Καλύτερο Βιβλίο τρόμου Έλληνα συγγραφέα", ανήκει στη σειρά «Σκοτεινές Πόλεις», μια σειρά βιβλίων που αποτελείται από ιστορίες γραμμένες από Έλληνες συγγραφείς που έχουν υπηρετήσει διαφορετικά είδη λογοτεχνίας. 

Διάβασε την άποψη μου για το βιβλίο «Το μακρύ σοκάκι»

1. «Το μακρύ σοκάκι» είναι το πέμπτο προσωπικό σας μυθιστόρημα και ανήκει στην σειρά βιβλίων «Σκοτεινές Πόλεις» των εκδόσεων Λυκόφως. Πως προέκυψε η συμμετοχή σας σε αυτή τη σειρά βιβλίων; 

Ήταν λίγο πριν το καλοκαίρι του 2018 και καθώς πίναμε καφέ με τον εκδότη Αβέρκιο Λουδάρο, μου μίλησε για ένα όραμα που είχε, με μια σειρά βιβλίων - νουβέλες από ταλαντούχους συγγραφείς, και άρχισε να μου λέει ονόματα μέχρι που τον διέκοψα. “Θέλω να είμαι μέρος της παρέας σας”, είπα. Και έτσι έγινε. 

2. Τι σας ώθησε να γράψετε την συγκεκριμένη ιστορία; 

Σε μια ανύποπτη στιγμή, ο Αβέρκιος μου μίλησε για το χωριό του στην Κρήτη -και ένα στενό δρόμο που ένωνε την πλατεία του χωριού με το νεκροταφείο. “Ένα πέρασμα” που οι ντόπιοι ονόμαζαν “Το μακρύ σοκάκι”. Και μόλις το άκουσα σκέφτηκα: Και εάν κάποιος έβλεπε μια άδικα χαμένη ψυχή να διαβαίνει το σοκάκι αυτό; Αν το πέπλο μεταξύ των δύο κόσμων σηκωνόταν για λίγο; 

3. Πόσος χρόνος χρειάστηκε για την ολοκλήρωση του βιβλίου; 

Θυμάμαι το έγραψα στην περίοδο της καραντίνας και το ένιωσα καταλυτικό ως Γιώργος γιατί δεν ήταν απλά “ένα βιβλίο”, αλλά ένα βιβλίο που αγάπησα και έγραψα με πάθος, ειλικρίνεια και ορμή, μέσα σε μήνες που τίποτα γενικά δεν πήγαινε καλά. Το αποτέλεσμα ήταν ένα από τα καλύτερα κατά ομολογία αναγνωστών βιβλία που έχω γράψει ποτέ. Ένα από τα πιο αγαπημένα. 

4. Πως θα χαρακτηρίζατε το βιβλίο σας; 

Πολύ καλή ερώτηση. Βλέπω σε sites να το χαρακτηρίζουν ως βιβλίο “τρόμου”. Kαταλαβαίνω ως ένα σημείο για ποιο λόγο μπαίνουν τέτοιες ταμπέλες. Όταν έχεις προυπηρεσία δέκα ετών στην λογοτεχνία φαντασίας και τρόμου (και κάποιοι σκληροπυρηνικοί αναγνώστες δυσαρεστήθηκαν με την επιτυχημένη λογοτεχνική στροφή μου με “Το κουτί” -εκδ. Bell, 2020) πρέπει να δείξεις μια “επιστροφή στις ρίζες”. Διαφωνώ με τις ταμπέλες αυτές (όπως και με κάθε είδους ταμπέλες) και δεν με ενδιαφέρουν στο ελάχιστο σκληροπυρηνικές απόψεις. Το μόνο που με ενδιαφέρει είναι οι ιδέες μου. Σε όλη τη συγγραφική πορεία προχωράω προς τα μπροστά. Λατρεύω την φαντασία, λατρεύω τον τρόμο, η λογοτεχνία του φανταστικού ήταν και είναι το σπίτι μου. Αλλά ούτε έγραφα, ούτε γράφω, ούτε και θα γράψω ποτέ κατά παραγγελία -παρά μόνο θα γράφω όσα έχει την γενναιοδωρία να μοιράζεται μαζί μου η Μούσα. “Το μακρύ σοκάκι” είναι ένα βιβλίο κοινωνικό πάνω από όλα, βαθιά κοινωνικό αν μπορώ να το θέσω έτσι, με τον μανδύα του αγαπημένου μου φανταστικού. 

5. Το εξώφυλλο και ο τίτλος του βιβλίου ήταν επιλογή δική σας ή του εκδοτικού; 

Στα δέκα χρόνια που είμαι ενεργός συγγραφέας, σε όλα τα βιβλία η επιλογή τίτλου ήταν αποκλειστικά δική μου ως συγγραφέα. Επίσης όλα τα βιβλία μου ήταν και είναι βιβλία που ανέλαβαν εξ' ολοκλήρου την έκδοση τους οι εκδοτικοί. Αναφορικά με τα εξώφυλλα τους, από τα εξώφυλλα των πέντε προσωπικών βιβλίων, μόνο εκείνο του “Εκ Νεκρών” (εκδ. Λυκόφως, 2015) ήταν ατόφια δική μου πρόταση, σε συνεργασία με τον εξαιρετικό κομίστα Παναγιώτη Τσαούση, (που σχεδίασε το αεροπλάνο που πέφτει εν μέσω σφοδρής καταιγίδας) -αλλά και με “Το κουτί” (εκδ. Bell, 2020), ανακάλυψα πως ένας εκδοτικός - Θρύλος όπως οι εκδόσεις Bell ήθελαν τη δική μου γνώμη. Με ρώτησαν τι είχα στο μυαλό μου και μου πρότειναν οκτώ προτάσεις εξώφυλλων πάνω στην ιδέα μου, από τις οποίες επέλεξα εκείνο με τη Ζένια στο εξώφυλλο. Όλα τα άλλα εξώφυλλα (πέντε τον αριθμό, μαζί με την επανέκδοση του “Εκείνος που ψιθυρίζει πάνω από τα βουνά”, εκδ. Λυκόφως, 2020) ήταν επιλογές των εκδοτικών. 

6. Πείτε μας λίγα λόγια για το βιβλίο και τους χαρακτήρες του. 

Στην τοπική κοινωνία της Πλατανιάς (το χωριό όπου διαδραματίζεται η ιστορία “Το σκιάχτρο” από το βιβλίο “Εκείνος που ψιθυρίζει πάνω από τα βουνά” και η “Νεράϊδα” από το βιβλίο “Κάτω από το κρεβάτι”) δύο παιδιά δολοφονούν ένα άλλο παιδί. Την Αρετή, ένα κορίτσι με ειδικές ανάγκες. Η τοπική κοινωνία της Πλατανιάς προσπαθεί να κάνει ότι αυτό δεν συνέβη ποτέ -και το καταφέρνει πειστικά- ειδικά από τη στιγμή που οι δράστες είναι γόνοι μιας από τις πιο εύπορες οικογένειες του χωριού, και θύμα “μια καθυστερημένη”. Ένα δεκατριάχρονο αγόρι όμως, ο Ζήσης, που έχει και εκείνος έναν αδερφό με ειδικές ανάγκες, δεν μπορεί να ησυχάσει όσο δεν αποδίδεται δικαιοσύνη. 

7. Δύο από τους πρωταγωνιστές της ιστορίας είναι παιδιά με ειδικές ανάγκες. Πιστεύετε ότι σαν κοινωνία έχουμε αποδεχθεί την έννοια του «διαφορετικού»; 

Καθώς το βιώνω καθημερινά με το γιο μου που είναι παιδί ΑΜΕΑ -ένα υπέροχο παιδί που λατρεύω όσο δεν μπορώ να σας περιγράψω!- μπορώ να πω υπεύθυνα και από την εμπειρία που έχουμε, πως δυστυχώς στην Ελλάδα ως κοινωνία έχουμε πολύ δρόμο για να αποδεχθούμε την έννοια του “διαφορετικού”, πόσο μάλλον για να βοηθήσουμε όσους έχουν ανάγκη και τις οικογένειες τους. Γίνονται κάποια βήματα, κυρίως από ιδιώτες που με την ιδιότητα τους (και επειδή και οι ίδιοι εμπλέκονται σε κάποιο βαθμό) πιέζουν κρατικούς φορείς ή δημιουργούν δομές, βλέπω επίσης κάποιες ελπιδοφόρες κινήσεις σε ιδιωτικό και δημόσιο επίπεδο, αλλά σας το γράφω εδώ, έχουμε πολύ δρόμο ακόμη... Είναι προσπάθεια που χρειάζεται να γίνει από όλους μας: Ευαισθητοποίηση, ενημέρωση, διάθεση για αλλαγή, δράση. Δεν είναι τόσο δύσκολο παιδιά, οι άνθρωποι με ειδικές ανάγκες δεν θέλουν ούτε λύπηση, ούτε “τη βοήθεια σας παρακαλώ”, θέλουν να μην τους γινόμαστε εμπόδιο και θέλουν να τους συμπεριλαμβάνουμε στο κοινωνικό σύνολο όπως τους αξίζει! Σας παρακαλώ την επόμενη φορά που θα δείτε κάποιον άνθρωπο ΑΜΕΑ (κινητικά ή πνευματικά) μόνο ή με κάποιον συνοδό, σκεφτείτε τα αυτά.

8. Ένας από τους χαρακτήρες της ιστορίας, ο Ζήσης βρίσκει παρηγοριά στη μουσική. Μπορεί η μουσική να αποτελέσει διέξοδο στη ζωή ενός ανθρώπου; 

H μουσική πιστεύω δεν αποτελεί απλά διέξοδο στη ζωή μας, αλλά συνθέτει τα ίδια τα αιμοφόρα αγγεία της ζωής. Η καλή μουσική είναι σαν τα βιβλία, σαν τα γλυπτά, σαν τους πίνακες, σαν κάθε τέχνη. Μας λέει μια ιστορία. Μας λέει πολλές ιστορίες. Το πως θα αφουγκραστούμε αυτές τις ιστορίες και το πως θα αντιδράσουμε, είναι ανάλογο του χαρακτήρα μας... Η μητέρα του Ζήση χορεύει μόνη της. Χορεύει μόνη της. Σκεφτείτε αυτή τη φράση. Και ο Ζήσης βρίσκει παρηγοριά στους στίχους των τραγουδιών καθώς δεν υπάρχει άνθρωπος να μοιραστεί μαζί του λόγια παρηγοριάς. Και αυτά είναι μονάχα δύο παραδείγματα. Η μουσική είναι αναπόσπαστο κομμάτι στο ύφασμα της ζωής. 

9. Δημιουργήσατε ένα μυθιστόρημα με πολλά στοιχεία και με κοινωνικές προεκτάσεις. Το φινάλε της ιστορίας είχε προσχεδιαστεί ή διαμορφώθηκε στην πορεία; 

Όπως γράφει ο μεγάλος Χάρλαν Έλισον, “τα βιβλία δεν είναι λυόμενα σπίτια να τα προσχεδιάσεις” Γνωρίζω πως πολλοί συγγραφείς έχουν άλλη άποψη. Εγώ ανέκαθεν συμφωνούσα με τον Χάρλαν. Λίγες φορές έχω την εικόνα του τέλους όταν ξεκινάω μια ιστορία. Αρχίζω να γράφω ένα βιβλίο και παρακολουθώ τους ήρωες να εξελίσσονται, να μου διηγούνται εκείνοι την ιστορία τους. Έτσι και στο “Μακρύ σοκάκι”, είχα μια γενική ιδέα για το τι θέλω να γράψω, αλλά το φινάλε του το είδα - και το έγραψα, αχ Θεέ μου!- μαζί με το Ζήση, τον Κωνσταντίνο και το φάντασμα της Αρετής. 

10. Μετά «Το μακρύ σοκάκι» υπάρχουν συγγραφικά σχέδια; 

Ναι, κάποια ήδη ολοκληρωμένα ήδη και κάποια άλλα σε εξέλιξη: Διηγήματα, ανθολογίες, συνεργατικά βιβλία, scaletta για τη θεατρική μεταφορά στο βιβλίο “Το κουτί” (εκδ. Bell, 2020) από την Aikor Productions και τον Γιάννη Αϊβάζη, καθώς ετοιμάζω και νέα μυθιστορήματα. Χαίρομαι γιατί η δημιουργικότητα θυμίζει αφρισμένα νερά ποταμού. Τα επόμενα χρόνια θα έχουμε πολλές ανακοινώσεις. Από φέτος θα ξεκινήσουν δηλαδή. Υγεία να έχουμε όλοι μας και έρχονται όμορφα πράγματα! Ταυτόχρονα είμαι σε μια φάση της ζωής όπου επιθυμώ να αφοσιωθώ στην οικογένεια που έχουμε χτίσει με τη σύζυγο, στον μεγάλο μας γιο τον Νικόλα που είναι οκτώ και τον μικρότερο τον Θάνο που είναι τεσσάρων και ξεκίνησε φέτος το σχολείο. Θέλω να αφιερωθώ στη σύζυγο και σε εμένα. Ως συγγραφέας αυτά τα δέκα χρόνια πέτυχα περισσότερα από όσα είχα ονειρευτεί όταν ξεκίνησα να γράφω την πρώτη μου ιστορία. Πολλά περισσότερα. Συνειδητοποιώ λοιπόν ότι τα τελευταία δέκα χρόνια έχω αφιερώσει ατελείωτες ώρες (μέρες, εβδομάδες, χρόνια ολόκληρα εν τέλει) στη συγγραφή και τα βιβλία -και χαίρομαι για αυτό- αλλά κατόπιν και στα social media για να στηρίξω την έμπνευση και τη δουλειά μου – χρόνος απ' τη ζωή μου, που κοιτώντας τον τώρα, νιώθω σαν αιμοβόρο τέρας που μου έσχισε σάρκες. Φέτος έκλεισα τα social media για περίπου τέσσερις μήνες και ήταν οι πιο ευτυχισμένοι μήνες στη ζωή μου εδώ και καιρό. Δημιουργικά δε, αυτό το διάστημα έγραφα ακόμα περισσότερο και με μεγαλύτερη έμπνευση και ηρεμία. Για να πετύχω νέους στόχους και όνειρα ως συγγραφέας και φυσικά ως άνθρωπος, θα τα κλείσω ξανά, αυτό είναι το μόνο σίγουρο. Και θα συνεχίσω να γράφω.

* Η συνέντευξη του συγγραφέα Γιώργου Γιώτσα δημοσιεύτηκε και στην εφημερίδα «Ελεύθερη Θράκη», την Πέμπτη 03.11.2022, φύλλο 17236. Δείτε εδώ την ηλεκτρονική μορφή.