Η Μαρία Χαλαστάνη για την «πυγολαμπίδα κάτω από τα σκεπάσματα»

Η Μαρία Χαλαστάνη συστήθηκε στο αναγνωστικό κοινό μέσα από το πρώτο της παιδικό βιβλίο με τίτλο «Μια πυγολαμπίδα κάτω από τα σκεπάσματα». Με αφορμή το βιβλίο της, για το οποίο την άποψη μου μπορείτε να βρείτε εδώ, αλλά και την φετινή συνεργασία μας, στην ίδια σχολική μονάδα, της έθεσα τις παρακάτω ερωτήσεις, που αφορούν την μέχρι τώρα συγγραφική της πορεία. Με την ευκαιρία, να την ευχαριστήσω για τη παρακάτω συνέντευξη που μου παραχώρησε.

1. Ποια ήταν η αφορμή για να ξεκινήσετε τη συγγραφή;

Σας ευχαριστώ πολύ για την τιμητική φιλοξενία. Για να απαντήσω στην ερώτησή σας, δεν ξέρω αν υπήρξε κάποτε συγκεκριμένη αφορμή, επειδή από τα παιδικά χρόνια, οι λέξεις μού ασκούσαν μεγάλη γοητεία. «Οι λέξεις φταίνε. Αυτές/ενθάρρυναν τα πράγματα σιγά/σιγά ν’ αρχίσουν να συμβαίνουν», όπως πολύ εύγλωττα το θέτει η πρόσφατα εκλιπούσα ποιήτριά μας, Κική Δημουλά. Ας πούμε ότι αυτό που άλλαξε τα τελευταία χρόνια, ήταν η ανάγκη μου να εξωτερικεύσω κάποια δείγματα γραφής μου. Η διάκρισή μου σε ορισμένους λογοτεχνικούς διαγωνισμούς, με πιο πρόσφατη τη συμμετοχή μου στη συλλογή διηγημάτων του Εθνικού-Ιστορικού Μουσείου «1+821 λέξεις για το 1821», ήταν η ώθηση που μετουσίωσε αυτή την ανάγκη σε πράξη.

2. Πώς πήρατε την απόφαση να εκδώσετε το πρώτο σας βιβλίο και πώς αισθανθήκατε όταν το πήρατε στα χέρια σας και το είδατε πλέον τυπωμένο;

Ήταν ένας συνδυασμός συγκυριών, όπως η σκέψη μου ότι η ιστορία μπορεί να αφορά πολλούς γονείς και παιδιά πρώτης παιδικής ηλικίας, η συνεργασία με έναν εκδοτικό οίκο που μετρά πολλά χρόνια επιτυχημένης πορείας στο παιδικό βιβλίο, αλλά και η επιλογή του εικονογράφου, κ. Βελή Μπούρδου, που απέδωσε το κείμενο με πολύ εύληπτο και καλαίσθητο τρόπο. Επίσης, η κρίση ανθρώπων που εμπιστεύομαι και η ουσιαστική ενθάρρυνσή τους, αλλά και η στήριξη της οικογένειάς μου. Φυσικά, όταν κράτησα τα πρώτα αντίτυπα, ένιωσα μεγάλη ικανοποίηση, τόσο για το επιτυχημένο αποτέλεσμα, όσο και για την ευόδωση της προσπάθειάς μου.

3. «Μια πυγολαμπίδα κάτω από τα σκεπάσματα» είναι το πρώτο σας παιδικό βιβλίο που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μιχάλη Σιδέρη. Τι σας ώθησε να γράψετε αυτήν την ιστορία;

Είναι αναμφισβήτητη η συνδρομή της τεχνολογίας στην ολοκληρωμένη κοινωνικο-πολιτισμική μας ανάπτυξη, από τα πρώτα χρόνια της ζωής μας. Πολύ δυναμικά, τα τελευταία χρόνια, κερδίζει έδαφος η ψηφιακή αφήγηση στην τυπική και άτυπη εκπαίδευση. Μια έκφραση της αφήγησης αυτής είναι και το ψηφιακό παιχνίδι, με τα πολλαπλά οφέλη του στην εκπαιδευτική αξιοποίηση της γνώσης αλλά και του ελεύθερου χρόνου. Το βιβλίο δεν έρχεται να αμφισβητήσει την παραπάνω πραγματικότητα, αλλά μάλλον να την εμπλουτίσει, υπενθυμίζοντας στα παιδιά τη σημασία της δια ζώσης αλληλεπίδρασης τόσο μεταξύ τους όσο και με τη φύση, αλλά και τις εναλλακτικές μεθόδους αξιοποίησης  του ελεύθερου χρόνου τους. Επίσης, τονίζει μέσα από μια έμμετρη και, ελπίζω, ευνόητη αφήγηση, τον ουσιώδη ρόλο των κηδεμόνων-οι οποίοι συχνά πέφτουν και οι ίδιοι θύματα της αλόγιστης χρήσης των τεχνολογικών προϊόντων ψυχαγωγίας-στην επανασύνδεση αυτή των παιδιών. Η τωρινή συγκυρία της αναγκαστικής μας απομόνωσης, λόγω της πανδημίας, κάνει το παραπάνω να φαντάζει μακρινό και ουτοπικό. Ωστόσο, ίσως να είναι και μια στιγμή βαθύτερης συνειδητοποίησης εκ μέρους όλων μας, της ανάγκης ουσιαστικής διαπροσωπικής επικοινωνίας και ανακάλυψης εναλλακτικών τρόπων ψυχαγωγίας. Χωρίς να αντιμετωπίζουμε την τεχνολογία ως απειλή, τόσο οι γονείς όσο και οι εκπαιδευτικοί καλούμαστε να τονίσουμε τα οφέλη της ανάγνωσης λογοτεχνικών και άλλων κειμενικών ειδών, μιας και η συμβολή τους στην καλλιέργεια του λόγου και της δημιουργικότητας είναι αναντικατάστατη.

4. Πόσο απαιτητική είναι η συγγραφική διαδικασία και πόσο χρόνο σας πήρε η ολοκλήρωση του βιβλίου; 

Η συγγραφική δραστηριότητα είναι μια μοναχική διαδικασία, μέχρι να ολοκληρωθεί, «ένα ταξίδι μέσα στη μνήμη και την ψυχή», κατά την Ιζαμπέλ Αλιέντε. Η ιδέα της συγγραφής του παιδικού αυτού βιβλίου, ήρθε αυτόματα και αβίαστα. Ως εκπαιδευτικός και μητέρα που έρχεται αντιμέτωπη με την πρόκληση του διαρκώς χαμηλότερου ηλικιακού ορίου έκθεσης στις οθόνες (το 59% των παιδιών έως 10 ετών «σερφάρει» ανεξέλεγκτα, με την πλειοψηφία αυτών να έχει πρόσβαση από δικές της προσωπικές συσκευές), το θέμα δεν παύει να με προβληματίζει. Η υλοποίηση της ιδέας όμως, δεν έγινε το ίδιο αβίαστα, αφού επέλεξα τη ρίμα, τον έμμετρο λόγο ως εκφραστικό «όχημα» για να προσεγγίσω την τρυφερή παιδική ηλικία. Εκτός από προσιτή στην πρώτη σχολική ηλικία, όμως, η «ρίμα» συμβάλλει και σε μια άτυπη φωνολογική επίγνωση της γλώσσας και «νιώσιμο» της μελωδίας της.

5. Λίγα λόγια για το βιβλίο και τους ήρωες του.

Θα παραθέσω την περίληψη του βιβλίου, στο οπισθόφυλλό του και θα προσθέσω μόνο ότι στην ηρωίδα δεν δόθηκε σκόπιμα όνομα, ώστε να ταυτιστούν ή να αναγνωρίσουν σε αυτή κοινά στοιχεία οι μικροί αναγνώστες.

«Από τα μάγια της... φωτεινής οθόνης δε θα γλιτώσει κανείς! Είναι, όμως, στο χέρι μας, να τα κάνουμε "ευλογία" και όχι "κατάρα". Σε αυτό το παραμύθι, μικροί και μεγάλοι διδασκόμαστε να βάζουμε όρια στη χρήση των ηλεκτρονικών μέσων.

Η πρωταγωνίστρια της ιστορίας, την οποία ονομάζετε όπως εσείς θέλετε, έχει "κολλήσει" τόσο πολύ με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, που φτάνει στο σημείο να παίρνει κρυφά το tablet των γονιών της. Όταν η μαμά το ανακαλύπτει, βάζουν ένα ενδιαφέρον στοίχημα. Ποιος πιστεύετε ότι θα κερδίσει; Αξίζει τον κόπο να αφήσουμε την "εύκολη και πρόχειρη" διασκέδαση, το "ψηφιακό μας γλυκό", για χάρη της αληθινής γευστικής απόλαυσης, της παραδοσιακής ψυχαγωγίας και της εξερεύνησης του φυσικού μας κόσμου; Διαβάστε και αποφασίστε μόνοι σας! »

6. Όταν γράφατε το βιβλίο είχατε από την αρχή στο μυαλό σας το φινάλε ή διαμορφώθηκε στην πορεία;

Τόσο η αρχική όσο και η τελική ιδέα ήταν η ηρωίδα να μεταβάλλεται, στο τέλος της αφήγησης, μέσα από ένα ταξίδι γνώσης και περιπέτειας. Θεωρώ πως, όπως και στην ενήλικη λογοτεχνία, οι ήρωες που κάνουν λάθη και μέσω αυτών φτάνουν στην αυτοεπίγνωση και την συναισθηματική ή διανοητική τους ανάπτυξη, αποτελούν μια πιο ολοκληρωμένη πρόταση για τα παιδιά.

Το στοιχείο του μαγικού ρεαλισμού (περιεχόμενο με μαγικά/φανταστικά στοιχεία, που οι χαρακτήρες τα αντιλαμβάνονται ως μέρος της πραγματικότητας), είναι επίσης κυρίαρχο στο τέλος, με την πυγολαμπίδα να μετατρέπεται από ψεύτικη, «ηλεκτρονική» σε έντομο με μαγικές ιδιότητες με το οποίο η ηρωίδα μπορεί να αλληλεπιδράσει στην πραγματικότητά της.

7. Υπάρχουν επόμενα συγγραφικά σχέδια; 

Από την κυκλοφορία του παιδικού βιβλίου μου ως σήμερα, διακρίθηκα σε δύο διαγωνισμούς πεζού λόγου, ενώ έχω την τιμή να φιλοξενούνται Αγγλικοί στίχοι μου στο Αμερικανικό διαδικτυακό περιοδικό “Spillwords”. Οι τρέχουσες υποχρεώσεις μου ως μεταπτυχιακής φοιτήτριας δεν μου επιτρέπουν να ασχολούμαι πολύ ενεργά με τη συγγραφή, εσχάτως. Ωστόσο, δεν εγκαταλείπω τον έντεχνο λόγο, ούτε ως αναγνώστρια, ούτε ως μαθητευόμενη. «Nulla dies sine linea»: «Ούτε μέρα χωρίς γραμμή» (Λατινικό ρητό). Στα μακροπρόθεσμα σχέδια, βρίσκεται η συγκέντρωση μικρο-ιστοριών μου σε μια προσωπική συλλογή.

8. Ασχολείστε με τα social media και αν ναι που μπορεί να σε βρει το αναγνωστικό κοινό; 

Το προσωπικό μου mail είναι: chalastani@gmail.com Στο Instagram βρίσκομαι επίσης στη διεύθυνση: https://www.instagram.com/chalastani/. Δεν διατηρώ, για την ώρα, προσωπική σελίδα ως συγγραφέας.

Και πάλι σας ευχαριστώ θερμά και εύχομαι σε εσάς και στους αναγνώστες σας  

«Καλό Πάσχα, με υγεία».