Book Review: Το πέρασμα αντίκρυ - Θοδωρής Δεύτος

O Θοδωρής Δεύτος συστήθηκε στο αναγνωστικό κοινό το Δεκέμβριο του 2004, μέσα από μια ιδιωτική έκδοση με τίτλο «Ο ηπειρώτικος γάμος». Στην έκδοση αυτή συμπεριλαμβανόταν δίσκος με τραγούδια του γάμου, ερμηνευμένα από το «αηδόνι της Ηπείρου» Αντώνη Κυρίτση αλλά και από τις Ανθούλα Νούση και Ασπασία Δεύτου. Το πρώτο προσωπικό μυθιστόρημα του Θοδωρή Δεύτου, κυκλοφόρησε το 2006, με τίτλο «Μη ρωτάς γιατί», από τις εκδόσεις Δωδώνη. Έκτοτε έχουν εκδοθεί άλλα τέσσερα βιβλία του: «Σµύρνη, συγγνώµη», «Μήπως αγάπησα λάθος πατρίδα;», «Τραπεζούντα, το διαµάντι της Ανατολής», «Είµαι πολίτισσα, τζάνουµ!». «Το πέρασμα αντίκρυ» αποτελεί το έκτο μυθιστόρημα του συγγραφέα, το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΒΙΒΛΙΟΥ:

α) Συγγραφέας: Θοδωρής Δεύτος

β) Τίτλος: Το πέρασμα αντίκρυ

γ) Έτος Έκδοσης: 2018 

δ) Έκδοση: Εκδόσεις ΚΛΕΙΔΑΡΙΘΜΟΣ

Η ΚΡΙΤΙΚΗ ΜΟΥ: Είναι η πρώτη φορά που έρχεται στα χέρια μου, βιβλίο του συγγραφέα, Θοδωρή Δεύτου. Ένα βιβλίο που ήρθε ανέλπιστα στα χέρια μου και με ικανοποίησε στο έπακρον. Οι πρώτες 90 σελίδες του, διαβάστηκαν κάπου εκεί κοντά στον Φεβρουάριο, αλλά λόγω επαγγελματικών μου υποχρεώσεων, το βιβλίο αναγκαστικά το άφησα στην άκρη. Μέσα Μαρτίου, και πλέον το βιβλίο έχει ολοκληρωθεί, με την ιστορία, που παρουσιάζεται, να με έχει αγγίξει όσο κανένα άλλο ιστορικό μυθιστόρημα, μέχρι τώρα.

Τι να πρωτοπώ για αυτό το βιβλίο αλλά και τη γραφή του ίδιου του συγγραφέα. Οι Εκδόσεις Κλειδάριθμος έχουν κάνει εξαιρετική δουλειά σε αυτό το βιβλίο. Τόσο στο εξώφυλλο του όσο γενικότερα και στην επιμέλεια του κειμένου. Το εξώφυλλο του δέ είναι αντάξιο της όλης ιστορίας αλλά της περίληψης στο οπισθόφυλλο.

1955 Βόρεια Ήπειρος: Ο Οδυσσέας Ντάικος, γιος του Θοδωρή και της Φωτεινής Ντάικου με καταγωγή από την Πολυτσάνη, ένα μειονοτικό χωριό του Πωγωνίου της Βόρειας Ηπείρου, περνάει αντίκρυ από τα σύνορα και διαφεύγει από τον αλβανικό στρατό. Στην προσπάθεια αυτής της διαφυγής του, η παρέα του θα μείνει δυστυχώς πίσω, αρκετά λαβωμένοι. Κάποιοι θα πέσουν νεκροί στην προσπάθεια να διαφύγουν από το ηλεκτροφόρο συρματόπλεγμα και την αλβανική περίπολο. Ο Οδυσσέας, ο μικρότερος της οικογενείας του Θοδωρή Ντάικου, θα καταλήξει στην Αμερική, με τα χρόνια να περνούν και ο ίδιος να έχει χτίσει εκεί στα ξένα τη ζωή του ξανά από το μηδέν. Όσο περνούν όμως τα χρόνια, παρά την ευτυχισμένη οικογένεια που έχει δημιουργήσει αλλά και τις δουλειές του, που πάνε από το καλό στο καλύτερο, ο Οδυσσέας αγωνιά για την τύχη των δικών του. Να είναι ζωντανοί ή να έφυγαν από τη ζωή υπό το καθεστώς του Ενβέρ Χότζα;

1989 Αμερική: Η είδηση για την πτώση του τείχους του Βερολίνου αλλά συνάμα και του σκληρού και τυραννικού καθεστώτος του Ενβέρ Χότζα, κάνει τον Οδυσσέα Ντάικο, να πάρει το πρώτο αεροπλάνο και να επιστρέψει πίσω στην πατρίδα του και στο χωριό του, μετά από 34 χρόνια. Ποιους θα βρει όμως ζωντανούς ώστε να του αφηγηθούν τα δύσκολα γεγονότα που πέρασε η οικογένεια Ντάικου αλλά και όλοι οι Έλληνες της Βόρειας Ηπείρου; Μέσα σε όλα αυτά, ο ίδιος ο Οδυσσέας, θα αναρωτηθεί που ήταν σε όλο αυτό η Ελλάδα;

Ο Θοδωρής Δεύτος παρουσιάζει μια αληθινή ιστορία βασισμένη στα ιστορικά γεγονότα που σημάδεψαν την ελληνική μειονότητα της Αλβανίας. Ο συγγραφέας, βασιζόμενος σε μαρτυρίες αλλά και πραγματικά γεγονότα, εξιστορεί μια ιστορία που σκοπό έχει όχι μόνο να μας αγγίξει αλλά και να αναδείξει ένα θέμα για το οποίο ως Έλληνες λίγα πράγματα γνωρίζαμε, τα οποία δεν γράφτηκαν ποτέ στα βιβλία της Ιστορίας που διδάσκονται στα ελληνικά σχολεία.

Οι σελίδες γυρνάνε αβίαστα, η μία μετά την άλλη, η ιστορία εξελίσσεται γρήγορα, χωρίς να κουράζει ποτέ, παρά τον όγκο του βιβλίου, με τα συναισθήματα να είναι κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης ποικίλα και ανάμεικτα. Ο Θοδωρής Δεύτος άλλωστε παραδίδει αρκετά μαθήματα ιστορίας, που σίγουρα θα κεντρίσουν το ενδιαφέρον όλων όσων έχουν την τύχη και την ευκαιρία να διαβάσουν αυτό το βιβλίο του.

...εμείς οι Βορειοηπειρώτες αυτήν την πίκρα έχουμε. Την κουβαλάμε βαθιά μέσα μας. Η μάνα Ελλάδα, την οποία εμείς λατρεύουμε που μπορούσαμε να θυσιάσουμε τα πάντα για εκείνη, μας γύρισε την πλάτη, μας αγνόησε. Όσο εμείς την αγαπούσαμε, τόσο εκείνη μας εγκατέλειψε!

Ο ίδιος παρουσιάζει μοναδικά και παραστατικά, όλες τις δύσκολες και απάνθρωπες στιγμές που πέρασε ο ελληνισμός στα χέρια του σκληρού και κομμουνιστικού καθεστώτος του Ενβέρ Χότζα. Επιπλέον μέσα από την ιστορία, ο συγγραφέας δε διστάζει να αναφερθεί και να τονίσει την πικρία που έχουν μέχρι και σήμερα οι Έλληνες της Βόρειας Ηπείρου απέναντι στην Ελλάδα.

Ο συγγραφέας ωστόσο δεν καταπιάνεται μόνο με αναφορές από το παρελθόν, αλλά αναφέρεται και στο μέλλον και στο όνειρο των ηρώων του για μια καλύτερη ζωή ακόμα και μακριά από τη γενέτειρα τους.

Εγώ τους δικαιολογώ τους νέους που φεύγουν. Έχουν κι αυτοί δικαίωμα στο όνειρο. Νομίζω ότι δικαιούνται να ζήσουν μια καλύτερη ζωή, μια ελεύθερη ζωή, χωρίς μπαμπούλες και χαφιέδες, χωρίς διακρίσεις και κρατικό ρατσισμό. Τα παιδιά αγαπάνε τον τόπο τους και δε θα τον ξεχάσουν...

Πολλές φορές έπιασα τον εαυτό μου να προβληματίζεται, όπως έκανε και ο πρωταγωνιστής της ιστορίας, Οδυσσέας Ντάικος. Η όλη η ιστορία αλλά και οι σκληρές, απάνθρωπες και εξευτελιστικές στιγμές που έζησε η ελληνική μειονότητα με έκαναν να αναρωτιέμαι αρκετές φορές μέχρι και το τέλος της ανάγνωσης ένα πράγμα... «που ήταν σε όλο αυτό, ρε γαμώτο, η Ελλάδα;».

Και η Ελλάδα...Που ήταν η μητέρα πατρίδα, η Ελλάδα όταν επί δεκαετίες ολόκληρες συντελούνταν αυτό το έγκλημα, η εξόντωση των δικών της παιδιών; Μήπως σήκωσε κάποια στιγμή το ανάστημά της να πει: «Σταματήστε, έως εδώ!...». Το είπε μήπως και δεν το άκουσε κανείς; ...Για όλες τις μεταπολεμικές κυβερνήσεις το θέμα της Βόρειας Ηπείρου ήταν νεκρό, ανύπαρκτο, λες και εκεί δεν ζούσαν αδέρφια μας και μάλιστα κάτω από απάνθρωπες συνθήκες. Πόσο μάλλον όταν το θέμα των νοτίων συνόρων της Αλβανίας παραμένει ακόμα και σήμερα ανοιχτό ενώπιον των Υπουργών Εξωτερικών των μεγάλων δυνάμεων.

Εν κατακλείδι, «Το πέρασμα αντίκρυ» είναι ένα βιβλίο φόρος τιμής για τους Έλληνες της Βόρειας Ηπείρου. Ένα βιβλίο που η ιστορία του θα συγκινήσει και θα προβληματίσει με τις αλήθειες που ειπώνονται και τα ιστορικά γεγονότα που δεν γράφτηκαν στα βιβλία της Ελληνικής Ιστορίας. Η ιστορία για το έγκλημα που συντελέστηκε στην Αλβανία εναντίον της ελληνικής μειονότητας με την ανοχή όλων, ακόμα και της Ελλάδας.   

Πλοκή: 1955. Πέντε νέοι Βορειοηπειρώτες προσπαθούν να διαφύγουν στην Ελλάδα αλλά έρχονται αντιµέτωποι µε τις αλβανικές περιπόλους και το ηλεκτροφόρο συρµατόπλεγµα κατά µήκος της συνοριογραµµής. Μόνο ο Οδυσσέας καταφέρνει να γλιτώσει και να περάσει αντίκρυ… Καταλήγει στην Αµερική, τα χρόνια περνούν, αλλά δεν παύει να αγωνιά για τη µοίρα των δικών του και της Όλγας, του µεγάλου του έρωτα. Να ’ναι άραγε ζωντανοί ή άφησαν την τελευταία τους πνοή στις απάνθρωπες φυλακές του Σπατς; 1989. Η πτώση του τείχους του Βερολίνου αποτελεί έναυσµα για την κατάρρευση του σκληρού καθεστώτος του Ενβέρ Χότζα. Μετά από τριάντα τέσσερα χρόνια, το πέρασµα αντίκρυ έχει αρχίσει να ανοίγει και ο Οδυσσέας αποφασίζει να αφήσει την οικογένειά του πίσω στην Αµερική και να επιστρέψει στο χωριό του. Η καταβύθιση στα γεγονότα του παρελθόντος και η απρόσµενη συνάντηση µε αγαπηµένα πρόσωπα θα αλλάξουν την πορεία της ζωής του για πάντα… Ένα συγκλονιστικό µυθιστόρηµα που βασίζεται σε µαρτυρίες και πραγµατικά γεγονότα.

5 στα 5

* Η ανάρτηση είναι καθαρά προσωπική γνώμη. Μπορείτε να βρείτε εδώ κι άλλες κριτικές μου σε βιβλία που έχω διαβάσει