Παγκόσμια Ημέρα Φάρων: Γνωρίστε το Φάρο της Αλεξανδρούπολης

Η Παγκόσμια Ημέρα Φάρων καθιερώθηκε το 2003 με πρωτοβουλία της Διεθνούς Ένωσης Φαροφυλάκων και γιορτάζεται κάθε χρόνο την τρίτη Κυριακή του Αυγούστου. Με αφορμή την ημέρα αυτή, όλοι οι Φάροι σε όλη την Ελλάδα, ανοίγουν για το κοινό, με σκοπό όχι μόνο την ενημέρωση τους για τη σημασία των φάρων και των υπόλοιπων ναυτικών βοηθημάτων στη ναυσιπλοΐα, αλλά και την προβολή του έργου που επιτελούν οι φαροφύλακες, συχνά κάτω από δύσκολες συνθήκες. 

Σήμερα λοιπόν δίνεται η δυνατότητα, στους ντόπιους αλλά και στους επισκέπτες, να ανέβουν στο Φάρο, να μάθουν την ιστορία του αλλά και να φωτογραφήσουν, από κει πάνω, τις ομορφιές που θα συναντήσουν. Η δυνατότητα επίσκεψης θα είναι από τις 10.00 έως 20.00.

23 φάροι άνοιξαν για το κοινό, ανάμεσα σε αυτούς και ο Φάρος της Αλεξανδρούπολης. Αφορμή της ημέρας αυτής, στάθηκε και η σημερινή ανάρτηση.

Ο Φάρος της Αλεξανδρούπολης

Ο Φάρος της Αλεξανδρούπολης είναι ο μοναδικός στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης. Είναι το "σήμα κατατεθέν" της Αλεξανδρούπολης και ένα από τα αξιοθέατά της. Είναι η ίδια η ιστορία της, η πολιτιστική της κληρονομιά. Βρίσκεται άλλωστε στο παλαιό και το νέο λογότυπο του οικείου Δήμου. Ο Φάρος της Αλεξανδρούπολης, πριν τρία χρόνια, με Απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού, χαρακτηρίστηκε ως μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς.

Το 1988 τα Ελληνικά Ταχυδρομεία, στη σειρά γραμματοσήμων με τίτλο «Πρωτεύουσες Νομών», για την Αλεξανδρούπολη κυκλοφόρησαν γραμματόσημο με το Φάρο και τον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Νικολάου. Την 1η Ιουλίου 1994, ο Σύλλογος «Αρχαιοφίλων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Ν. Έβρου» (από το 2013 Ιστορικό Μουσείο Αλεξανδρούπολης), στα πλαίσια του εορτασμού της "Ναυτικής Εβδομάδας 1994" (τελευταίος εορτασμός Ναυτικής Εβδομάδας έγινε το καλοκαίρι του 2008), εντοίχισε μαρμάρινη πλάκα στην είσοδο του Φάρου, με σύντομο ιστορικό.

Η ιστορία του Φάρου της Αλεξανδρούπολης

Η δημιουργία, γύρω στα 1850, ενός λιμενίσκου στον ίδιο χώρο που είναι το σημερινό λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, η επιλογή το 1870 του Δεδέαγατς (Αλεξανδρούπολη), εκ μέρους των «Ανατολικών Σιδηροδρόμων» ως τερματικού σταθμού του Αιγαίου και η λειτουργία της σιδηροδρομικής γραμμής Δεδέαγατς - Αδριανούπολης το 1872, προϊδέαζαν και την ανάπτυξη ενός λιμανιού. Έτσι, για την κάλυψη της αυξημένης πλέον ναυτιλιακής κίνησης της περιοχής ήταν επιτακτική η ανάγκη εγκατάστασης ενός φάρου. 

Την κατασκευή ανέλαβε η Γαλλική εταιρία Φάρων και Φανών της Μεσογείου μετά από σύμβαση με το τότε Οθωμανικό κράτος. Δεν είναι γνωστός ο χρόνος που χρειάστηκε για να κτιστεί ο κυλινδρικός πύργος με τη φαρδιά βάση, την αρμολογημένη πέτρα και το φάρο στην κορυφή. Εγκαινιάσθηκε όμως την 1η Ιουνίου του 1880 οπότε και άρχισε να λειτουργεί με ασετιλίνη. 

Φωτογραφία Γιώργου Ταρσούδη

Για να φτάσει κανείς στην κορυφή του, ανεβαίνει τα 98 σκαλοπάτια του με τα έξι μεγάλα πλατύσκαλα. Δίπλα από κάθε πλατύσκαλο υπάρχει στενόμακρο παραθυράκι, προς τη νότια μεριά του, για να φωτίζεται το εσωτερικό του. Έχει ύψος 18 μέτρα από το έδαφος και 27 μέτρα (εστιακό ύψος) από τη μέση στάθμη της θάλασσας. 

Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ο φάρος παρέμεινε σβηστός. Επαναλειτούργησε το 1946, μετά από επισκευές στο κτίριο και την αντικατάσταση της ασετιλίνης με πετρέλαιο. Μέχρι τότε, για την αναλαμπή χρησιμοποιούνταν κατάλληλος ωρολογιακός μηχανισμός με αντίβαρα και τροχαλίες ο οποίος ανά τακτά διαστήματα κουρδίζονταν από τον φαροφύλακα. 

Το 1974, ηλεκτροδοτήθηκε αλλά για μεγάλο χρονικό διάστημα διέθετε και εφεδρικές φιάλες ασετιλίνης καθώς λειτουργούσε επιτηρούμενος (δηλαδή με φαροφύλακα). Το χαρακτηριστικό του ήταν μια (1) λευκή αναλαμπή κάθε 30 δευτερόλεπτα και η φωτοβολία του είναι 17 ναυτικά μίλια.

Το 1980, ο ηλεκτρολογικός εξοπλισμός του αντικαταστάθηκε με νέας τεχνολογίας και τη δεκαετία του '90 από επιτηρούμενος έγινε μη επιτηρούμενος (δηλαδή χωρίς φαροφύλακα) με νέο χαρακτηριστικό τρεις (3) λευκές αναλαμπές κάθε 15 δευτερόλεπτα (0,38 + 2,12 + 0,38 + 2,12 + 0,38 + 9,62 = 15 δευτ.) και φωτοβολία 24 ναυτικά μίλια, δηλαδή με ιδανικές καιρικές συνθήκες είναι ορατός σε απόσταση 24 ναυτικών μιλίων (44 χλμ. περίπου). 

Κάποτε, το Φάρο της Αλεξανδρούπολης, μπορεί να τον θαλασσόδερναν τα κύματα του Θρακικού πελάγους. 

Σήμερα όμως, ευρισκόμενος στο κέντρο μιας πλατείας που φέρει και το όνομά του, είναι κάτι το διαφορετικό, είναι μια πινελιά στον πολύχρωμο καμβά της φιλόξενης πρωτεύουσας του Έβρου. 

Είναι αυτός που, ιδιαίτερα τις νύχτες του καλοκαιριού, φωτίζει περισσότερο μια θάλασσα... από κόσμο, παρά την ίδια τη θάλασσα. 

Νικόλαος Παπανικολόπουλος

Υποναύαρχος Λιμενικού Σώματος