Book Review: Σέρρα, Η Ψυχή του Πόντου - Γιάννης Καλπούζος

Φτάνουμε στο τέλος του καλοκαιριού, και τα βιβλία που διάβασα φέτος είναι περισσότερα και ομολογώ ότι όλα ήταν το ένα καλύτερο από τ΄άλλα. Ανάμεσα σε αυτά ήταν και το Σέρρα, Η Ψυχή του Πόντου του συγγραφέα Γιάννη Καλπούζο, το οποίο ήρθε στα χέρια μου σε μορφή δανεισμού από έναν συνάδελφο μου. Η αλήθεια είναι πως προσωπικά δε διαβάζω ιστορικά μυθιστορήματα, δεν είναι του γούστου μου, και ειδικά όταν είναι και ογκώδες το βιβλίο. Από τον συγκεκριμένο συγγραφέα είχα διαβάσει το Ιμαρέτ, χρόνια πριν, όταν πρωτοκυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο, και δεν μπορώ να πω ότι με ενθουσίασε. Από τότε δεν ξαναδιάβασα βιβλίο του εν λόγω συγγραφέα.

Το Σέρρα, ήταν από τα βιβλία, που ήθελα να διαβάσω για πολλούς λόγους. Ένας από αυτούς ήταν το ενδιαφέρον που δείχνω για τη γενοκτονία των Ποντίων, για τον Πόντο. Στη βιβλιοθήκη μου έχω αρκετά βιβλία από εφημερίδες που αφορούν στους Πόντιους, στην ιστορία τους, στην γενοκτονία τους. Δεν κρύβω άλλωστε πως στο σχολείο, στην θεωρητική κατεύθυνση, στην ιστορία της Γ΄Λυκείου, τα κεφάλαιο που τα ήξερα απέξω και ανακατωτά ήταν για την γενοκτονία των Αρμένιων και των Ποντίων. (Και ευτυχώς που έπεσε και στις πανελλήνιες αργότερα και πήρα και μεγάλο βαθμό στο μάθημα της ιστορίας). Επίσης είμαι λάτρης της ποντιακής μουσικής με μια μεγάλη συλλογή ποντιακών δίσκων.

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΒΙΒΛΙΟΥ:

α) Συγγραφέας: Γιάννης Καλπούζος

β) Τίτλος: Σέρρα, Η Ψυχή του Πόντου

γ) Έτος Έκδοσης: 2016

δ) Έκδοση: Εκδόσεις Ψυχογιός

Η ΚΡΙΤΙΚΗ ΜΟΥ: Ο Γ. Καλπούζος, με φόντο τον Πόντο και τις διώξεις των ανθρώπων μέχρι τη Σοβιετική Ένωση την εποχή του Στάλιν, τα στρατόπεδα εργασίας στη Σιβηρία και τις στέπες του Καζακστάν, παρουσιάζει μια καταπληκτική ιστορία καταφέρνοντας να συνδυάσει με μοναδικό τρόπο ιστορικά στοιχεία και τον έρωτα του κεντρικού ήρωα Γαληνού Φιλονίδη.

Το βιβλίο διαβάστηκε μέσα σε 5 μέρες, ταξίδεψα κι εγώ μαζί με τους ήρωες. Προσπάθησα να κάνω εικόνα και να μεταφερθώ σε εκείνη την εποχή, άλλωστε οι ρεαλιστικές περιγραφές του συγγραφέα είναι ικανές να σε μεταφέρουν εκεί όπου έζησαν οι πρωταγωνιστές. Το ότι γνώριζα από πριν την ανάγνωση του βιβλίου, την ιστορία καθώς και κάποια ονόματα περιοχών με βοήθησε πολύ στην ολοκλήρωση της ιστορίας και να ταυτιστώ με τους ήρωες και τα όσα πέρασαν.

Ο συγγραφέας παρουσιάζει ιστορικά στοιχεία και γεγονότα που αφορούν την ιστορία του Πόντου, κάποια από αυτά άγνωστα σε μένα. Πάνω εκεί μας εξιστορεί την ζωή του Γαληνού Φιλονίδη και το δίλημμα όταν θα βρεθεί ανάμεσα σε δύο γυναίκες, τον εκτοπισμό αλλά και τη σφαγή των Αρμενίων και τη δίωξη όσων κρύβουν Αρμένιους, για την κατάκτηση της Τραπεζούντας από τους Ρώσους, για τους Ρωμιούς προδότες και τους Ρώσους κατάσκοπους κ.α.

Ο συγγραφέας Γιάννης Καλπούζος, εξιστορεί με αριστοτεχνικό και μοναδικό τρόπο όλη την ιστορία των Ποντίων, από την Ρώσικη Επανάσταση, στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο έως την προσφυγιά τους και τις περιπέτειες τους στη Σοβιετική Ένωση. Μια ιστορία που βγάζει στον αναγνώστη πολλά συναισθήματα. Μια ιστορία γεμάτη χαρές, πίκρες, έρωτες, μίση, χωρισμοί, προδοσίες, βία, ρατσισμός, δύναμη, πίστη, επιβίωση. Εξορίες, ξεριζωμός ανταλλαγές πληθυσμών. Όλα αυτά μαζί και με ένα ανατρεπτικό φινάλε, συνθέτουν ένα συγκλονιστικό, καταπληκτικό βιβλίο, που ακόμα και ο πιο απαιτητικός αναγνώστης σίγουρα θα λατρέψει.

Κάπου στη μέση του βιβλίου, η ιστορία κάνει μια "κοιλιά' και με κουράζει. Παρόλα αυτά είναι ένα ιστορικό μυθιστόρημα που συνδυάζει το μύθο με την ιστορία με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και αξίζει να διαβαστεί. Τραπεζούντα-Ορντού-Ερζερούμ-Κρώμνη-Σουχούμ-Σιβηρία-Καζακστάν...Ο συγγραφέας σίγουρα μας ταξιδεύει και με τις ρεαλιστικές του περιγραφές και λεπτομέρειες, ζωντανεύει εκείνη την εποχή.

Πλοκή: "Ενόψει του εκτοπισμού των Αρμενίων απ' την Τραπεζούντα τον Ιούνιο του 1915, ένα κορίτσι που μοιάζει να το ζωγράφισε ο ίδιος ο Θεός καταφεύγει στο σπίτι ενός αγνώστου. Στην Ορντού ένα άλλο κορίτσι εύπορης ελληνικής οικογένειας ετοιμάζεται για τον γάμο της και πασχίζει να οραματιστεί το μέλλον μ' έναν άντρα τον οποίο ελάχιστα γνωρίζει.Ο χαρισματικός, θρήσκος και θεματοφύλακας των ηθών της εποχής Γαληνός Φιλονίδης διχάζεται ανάμεσα σε δυο γυναίκες∙ δοκιμάζεται εμπρός στις ιδέες του∙ έρχεται αντιμέτωπος με την αγριότητα και το μίσος∙ συντρίβεται και θέτει ως στόχο ζωής να εκδικηθεί εκείνον που του προκάλεσε τον μέγα πόνο.Στο παρασκήνιο της μυθοπλασίας ιχνογραφείται ο Πόντος μέχρι την ανταλλαγή των πληθυσμών∙ η ομογενοποίηση των φυλών με συνδετικό κρίκο μα και άλλοθι τη θρησκεία∙ ο φόβος, η μισαλλοδοξία και ο εθνικισμός που ενσπείρουν οι Νεότουρκοι και στη συνέχεια οι Κεμαλιστές∙ η καθημερινή ζωή στα πρώτα χρόνια της Σοβιετικής Ένωσης∙ οι διώξεις των Ελλήνων επί Στάλιν∙ τα στρατόπεδα εργασίας στη Σιβηρία και οι στέπες του Καζακστάν με αφόρητους καύσωνες το καλοκαίρι και σφοδρό ψύχος τον χειμώνα∙ οι πόθοι, τα πάθη και τα δεινά των Ποντίων.Κι όλα, μέσα από το πολυσχιδές ταξίδι που γράφει η ζωή και το ταξίδι που γράφεται για τη ζωή, να φαντάζουν φλόγες και κινήσεις του ποντιακού χορού σέρρα, του χορού της φωτιάς."

4 στα 5